Espazos e entidades que son parte da novela
- Cabo Fisterra. Ver
Fisterra.
- Capela da Corticela. Dedicada
aos peregrinos, estranxeiros e vascos, é a máis visitada capela da
catedral compostelá. Xurdiu no século IX como igrexa dos primeiros monxes
gardiáns do sepulcro de Santiago ata que no XVIII se integrou na catedral.
Posúe unha enigmática lápida recuperada en 1966 cuxa imaxe se atribúe a
unha peregrina descoñecida.
- Capela da Magdalena. Antiga
capela da basílica compostelá, hoxe recinto pechado tras o altar maior,
dedicouse a esta santa de gran devoción no Camiño de Santiago. Visitábana
peregrinos de media Europa con emoción para, a través dos seus muros,
tocar coas mans os restos do mausoleo do sepulcro do apóstolo, ao que non
podían acceder desde o século XII. No presente os peregrinos estranxeiros
volven celebrar culto nela.
- Capela das Reliquias. Levantada no século XVI entre o claustro da
catedral de Santiago e a súa nave maior. En 1641 reuníronse nela case
todas as reliquias da basílica. Consérvanse unhas cento sesenta. Tamén
acolleu, ata o seu roubo, a cruz de Afonso III o Magno. Mostrábase todo
nun espléndido retablo que ardeu en 1921; o actual, neogótico, inaugurouse
en 1924. Adminístraa o cóengo das Reliquias. Acolle tamén, desde 1635, o
Panteón Real de Galicia, con sepulcros de reis e nobres medievais.
- Casa de lenocinio de Teresa Fresco.
Era en 1906 un polémico e coñecido prostíbulo de Vilagarcía de Arousa, na
céntrica rúa Cervantes, ao que concorrían marines británicos.
- Casa Melchor. En 1906, popular taberna, casa de comidas e de
alimentación de Santiago, na céntrica Rúa de Antealtares.
- Cemiterio de Bonaval. No
límite da zona histórica compostelá, foi o cemiterio da cidade ata as
primeiras décadas do século XX, substituído progresivamente polo actual de
Boisaca. Agora é un magnífico parque público.
- Cemiterio de peregrinos de Santiago de Compostela. Ocupaba a actual zona axardinada da rúa da Trindade, por detrás do pazo de Raxoi, mirando ao oeste. Entre os séculos XII e comezos do XIX foi o lugar onde se enterraron case todos os peregrinos que falecían na catedral e na cidade, tras chegar á meta procedentes dos máis distantes lugares continentais. Preto del estaba a tamén desaparecida igrexa da Trindade ou dos Peregrinos. Nada queda que o recorde. En 2006, o actual espazo axardinado ocupábao en gran parte un barracón prefabricado con dependencias municipais. Pouco despois, recuperouse co aspecto que hoxe presenta, aínda que a parte norte do mesmo tense convertido, en pleno centro histórico, nun sucio e ilegal aparcamento de coches tolerado, de forma sorprendente, polo Concello e a Policía municipal. En xuño de 2015, o Xacobeo, coa presenza de asociacións de Amigos do Camiño de varios países do mundo, celebrou no lugar o primeiro acto da historia compostelá en recordo dos milleiros de peregrinos mortos ao longo dos séculos na cidade.
- Claustro da catedral. É
a gran obra plateresca (1521-1590) da basílica compostelá.
- Clyde. Trátase dun dos
transatlánticos da compañía Mala Real Inglesa que nas primeiras décadas do
século XX recalaban no porto de Vigo en ruta entre América e os portos do
sur de Inglaterra.
- Confrarías
de Santiago. Repartidas por Europa, promoveron a
peregrinación xacobea e a atención aos peregrinos desde a Idade Media ata
avanzado o século XVIII. Consérvanse vestixios dos hospitais de acollida
aos peregrinos que promoveron en cidades de varios países.
- Consulado Británico en Vilagarcía de Arousa.
Situado en Carril entre finais do século XIX e as primeiras
décadas do XX, foi a resposta ás relacións comerciais entre o Reino Unido
e as terras ribeirás da ría de Arousa, derivadas sobre todo da escala
regular na zona da Armada británica, a Royal Navy.
- Cripta
do Apóstolo. Abriuse en 1891 baixo o altar maior da
catedral compostelá para expoñer ao culto, nunha urna de prata, os
supostos restos de Santiago e os seus discípulos Teodoro e Atanasio,
reencontrados no propio templo en 1879. Desapareceran no século XVI, mais
era xa dubidosa a súa localización desde o XII. A cripta ocupa o espazo do
mausoleo romano onde no século IX se descubriu o que se considerou o
sepulcro de Santiago o Maior.
- Cristo
de Burgos. Magnífica imaxe do Crucificado realizada en
Burgos en 1754. Contou con moita devoción en Santiago. Encóntrase na
capela do mesmo nome, no perímetro norte da nave maior da catedral
compostelá.
- Cruz
dos Farrapos. Situada nas cubertas da mesma catedral,
sobre a cabeceira, ante esta singular cruz medieval colgaban e queimaban
certos peregrinos as roupas vellas do camiño como sinal de renovación.
- Cubertas
da catedral de Santiago. De chanzos de granito ata o século XIX, logo
de tella e desde 1965 de novo de granito, a elas accedían os peregrinos
libremente para realizar diversos ritos, entre eles o da Cruz dos
Farrapos. Abríronse ao público, mediante pagamento, en 2009.
- Estación de tren de Carril.
Ver Ferrocarril Santiago-Carril.
- Estación
de tren de Cornes. Inaugurada en 1873 ao abrirse a liña de
tren Santiago-Carril. Levantada no lugar de Cornes, nas aforas de
Santiago, funcionou ata 1943 como a estación desta cidade.
- Ferrocarril Santiago-Carril.
Foi parte da primeira liña de ferrocarril de Galicia, inaugurada en 1873,
con 42 km. Xestionábaa a empresa británica The West Galicia Railway
Company. Activou o comercio, as relacións e as peregrinacións -caso das da
Royal Navy- entre a ría de Arousa e Compostela.
- Fisterra.
A localidade costeira de Fisterra, o promontorio da desaparecida ermida de
San Guillerme (222 m), e a punta rochosa do cabo do mesmo nome forman,
cando menos desde o medievo, un dos grandes destinos mítico-simbólicos de
Europa. Conxunto considerado na antigüidade como o finis terrae occidental,
a fin do mundo, a viaxe a este
extremo, que se alcanza na punta superior do cabo, ante o actual faro, a
132 m sobre o nivel do mar, realizábana antigamente europeos e hoxe xentes
de todo o mundo. Milleiros de peregrinos de decenas de países chegan
camiñando ou en bicicleta cada ano a través do Camiño xacobeo de
Fisterra-Muxía. O motivo desta singular afluencia hai que buscalo en
connotacións espirituais e emocionais moi diversas e difíciles de
concretar, mais alleas ao tempo e vinculadas á interpretación do ser
humano como homo viator. Na cultura antiga e medieval, Fisterra
relacionouse coa ruta seguida polas almas ata a vida eterna. Era o punto
extremo onde os europeos crían que, terminada a terra, comezaba o máis
alá. O cabo Fisterra foi un dos 27 bens culturais de distintos países
declarados en 2007 pola Unión Europea, con motivo dos cincuenta anos da
súa creación, como Patrimonio Europeo. Obedeceu a distinción ao feito de ter sido testemuña, se di,
“da historia europea”. Con todo, este recoñecemento perdeuse en 2014 pola
falta dunha programación específica de atención para tan relevante espazo.
- Hospital Real de Santiago.
Este enorme edificio, que ocupa o perímetro norte da compostelá praza do
Obradoiro, construíuse no século XVI como hospital central de peregrinos
da cidade. No século XIX transformouse en centro sanitario universitario e
de atención á poboación da bisbarra. En 1954 converteuse en parador de
turismo.
- Hotel Suízo. Popular
hotel compostelán inaugurado en 1904 no edificio situado entre as rúas
Cardeal Payá e Tránsito dos Gramáticos, ante a praza de Mazarelos. Dun
nivel medio alto e cociña de calidade, era a residencia escollida pola
maior parte dos estranxeiros que visitaban a cidade. Funcionou ata finais
dos anos trinta. O seu baixo ocúpao no presente a casa de xantar Silveira.
- Imprenta
do mosteiro de San Martiño Pinario. Histórica imprenta
eclesiástica compostelá que durante o século XIX e primeiros do XX editou
obras clave da cultura galega, compostelá e xacobea.
- Librería Galí.
Popular librería de Santiago, na rúa do Vilar. Aberta no século XIX,
pechou en 2006.
- Mosteiro de San Martiño Pinario. Situado
fronte á fachada norte da catedral compostelá, vinculouse nos seus comezos
cos monxes custodios do sepulcro de Santiago. Desde o século XIX foi
seminario maior, tivo imprensa e acolleu diversas estancias eclesiásticas,
entre elas unha zona residencial para sacerdotes. Agora é hotel e ofrece
outros servizos.
- Neveiros. Durante varios séculos a
catedral de Santiago e a propia cidade compostelá, como outros lugares de
Galicia, abastecéronse de xeo de neve das montañas galegas. A catedral e o
arcebispado fomentaron esta actividade, con períodos de decaemento e
recuperación, chegando a posuír neveiros propios en varios lugares, como
en Meixonfrío, no mesmo concello compostelán. Tamén se abastecían de xeo
traído en carros desde a serra do Candán, entre as provincias de
Pontevedra e Ourense, e doutros puntos. O prezadísimo produto depositábase
e conservábase longo tempo nos illados neveiros catedralicios do cabido. O
xeo natural tiña diversos usos, sobre todo para sobremesas e bebidas. Esta
actividade durou ata comezos do século XX. Desapareceu coa chegada dos
primeiros equipos de produción de xeo artificial e as neveiras eléctricas,
que se foron impoñendo desde os anos vinte-trinta da antedita centuria.
- Finca e pazo do Paxonal. Este
pazo, situado na actual zona compostelá do mesmo nome, limitando co río
Sar, desapareceu, coa súa finca, a finais dos anos oitenta. O seu espazo
deu paso a varias rúas, un hotel, un centro comercial, vivendas e un
parque público.
- Porto
de Vilagarcía de Arousa. Nos comezos do século XX centrou boa parte
da actividade no avituallamento á Royal Navy e o comercio exterior.
- Royal Navy. Ver
Cronoloxía, 1874-1933.
- Salón
García. Sala de festexos de Vilagarcía de Arousa
onde se reunían contra 1906 grupos protestantes, ata que as presións
eclesiásticas o impediron.
- Serra
do Candán. Situada no nordeste da provincia de
Pontevedra, limitando coa de Ourense, ten unha altitude media próxima aos
mil metros. Tivo neveiros
ata entrado o século XX. Entre outros destinos, fornecían estes á curia e
a catedral compostelás. Ver Neveiros.
- Société Française des Amis de Saint Jacques
de Compostelle. Naceu en París en 1950 impulsada por
profesores, profesionais e xente nova. Trouxo ao presente o espírito
solidario das históricas confrarías de Santiago (ver), fomentou a
nova peregrinación a pé cun sentido aberto e non necesariamente
confesional, a investigación e a divulgación xacobeas, e a recuperación
dos antigos camiños a Compostela por Francia. Foi a primeira das
trescentas cincuenta asociacións xacobeas contemporáneas repartidas na
actualidade polos cinco continentes, cuns setenta e cinco mil socios.
- The West Galicia. Ver
Ferrocarril Santiago-Carril.
- Sotos da catedral.
Os sotos principais da basílica compostelá ábrense en torno ao perímetro
de construcións que circundan o claustro, con acceso desde a parte sur da
praza do Obradoiro. Actualmente ocúpaos en boa parte o Museo da Catedral.
- Torre do Reloxo.
Torre gótica e barroca no límite sur da catedral compostelá. Oca en gran
parte, culmínase cunha lanterna que se acende nos anos santos para indicar
aos peregrinos o sepulcro de Santiago. Colga dela a campá máis grande e
simbólica da cidade, coñecida como A Berenguela.
- Tribunas ou triforio. As tribunas son parte da obra medieval da
catedral compostelá. Recorren todo o perímetro superior das naves, cara as
que se abren. Antigamente os peregrinos podían pasar a noite nelas.
Comunican coas torres do templo e, a través principalmente dunha estreita
escaleira situada a carón do Pórtico da Gloria, coa nave maior. En 2014
abríronse ao público mediante pagamento.
Os espazos e entidades citados
de xeito exclusivo na novela en maio de 2006 non se detallan, dada a súa
proximidade temporal. Por suposto, non teñen relación ningunha coa trama e son
todos reais, excepto o hotel Aymeric Picaud, unha pequena homenaxe ao monxe
francés do mesmo nome, decisivo na elaboración do Codex Calixtinus (s.
XII), base ideolóxica para a plural resurrección contemporánea do Camiño
de Santiago.
 |
| Claustro da Catedral de Santiago de Compostela |
Son históricas, polo demais, as hospedaxes compostelás O Escudo de Francia, O Home Salvaxe e A Pomba Negra que nesta parte se citan de pasada. Supoñen un recordo ás moitas pensións, rexentadas con frecuencia por mulleres e familias estranxeiras e con singulares nomes foráneos e dominio de idiomas, que acolleron aos peregrinos das distintas nacionalidades ata mediados do século XVIII.
Imprimir suplemento
0 comentarios